Het ECRIS (European Criminal Records Information System) ook wel het Europees Strafregister Informatiesysteem is een idee van de Europese Unie. Hiermee kunnen EU-landen strafrechtelijke informatie delen en opvragen. Komt elke Nederlandse strafrechtelijke informatie in dit register? Hoe weet u of uw informatie erin staat? Hoelang wordt uw informatie bewaard? Het antwoord op deze vragen leest u hier.
- Waar staan de regels?
- Wat is het Europees Strafregister (ECRIS)?
- Wat is het doel van een Europees Strafregister (ECRIS)?
- Wanneer wordt strafrechtelijke informatie via het Europees Strafregister (ECRIS) uitgewisseld?
- Welke gegevens worden via het Europees Strafregister (ECRIS) uitgewisseld?
- Hoelang mag een EU-land de verkregen gegevens bewaren?
- Hoe weet u of uw gegevens via het Europees Strafregister (ECRIS) zijn uitgewisseld?
- Kunt u bezwaar maken tegen een opname in het Europees Strafregister (ECRIS)?
- Vragen?
Waar staan de regels?
De Raad van de Europese Unie heeft in 2009 besloten dat alle EU-landen gegevens uit hun strafregisters moeten delen. Dit staat in het Kaderbesluit betreffende de organisatie en de inhoud van uitwisseling van gegevens uit het strafregister tussen de lidstaten (2009/315/JBZ). Daarna is in april 2009 het Besluit betreffende de oprichting van het Europees Strafregister Informatiesysteem (ECRIS) overeenkomstig artikel 11 van Kaderbesluit 2009/315/JBZ genomen. Ook is nog relevant het Kaderbesluit 2008/675/JBZ van de Raad van 24 juli 2008 betreffende de wijze waarop bij een nieuwe strafrechtelijke procedure rekening wordt gehouden met veroordelingen in andere lidstaten van de Europese Unie. Tot slot staat er in de Nederlandse wet wanneer informatie uit dit register mag worden geraadpleegd. De werkwijze staat in artikel 13 van het Europees Verdrag aangaande de wederzijdse rechtshulp in strafzaken. Naast het strafproces kan die informatie nodig zijn in bijvoorbeeld een adoptieproces.
Dat de Europese Raad besluiten over dit onderwerp mag nemen staat in artikel 4 lid 2 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). De besluiten die de Europese Raad neemt gelden direct voor de EU-landen. Deze besluiten worden niet ‘omgezet’ naar Nederlandse wetten. De Nederlandse overheid moet zich hier dus meteen aan houden.
Wat is het Europees Strafregister (ECRIS)?
Zoals hiervoor genoemd is het Europees Strafregister een systeem met alle strafrechtelijke informatie van personen. Het is niet zo dat het één grote database is waar iedereen zomaar bij kan. EU-landen slaan zelf de gegevens op in een nationale database. In Nederland is de Justitiële Informatiedienst (Justid) daarvoor verantwoordelijk. Daar kunnen andere EU-landen niet bij. Vervolgens zoekt men in het Europese Strafregister op bijvoorbeeld een naam van een verdachte. De database zoekt of er een match is in het systeem van een ander EU-land. Zo ja, dan vraagt het ene land het andere om informatie over die persoon.
Wat is het doel van een Europees Strafregister (ECRIS)?
Na de strafzaak tegen Fourinet ‘Monster van de Ardennen‘ en verschillende studies, bleek dat strafrechters vaak geen kennis hadden van strafrechtelijke veroordelingen in andere landen. Dat is voor het vaststellen van recidive (herhaling) wel erg belangrijk.
Op basis van artikel 22 van het Europees Verdrag aangaande de wederzijdse rechtshulp in strafzaken konden EU-landen elkaar al om informatie vragen. Aangezien dit telkens een apart verzoek is, is het handiger om een systeem met een koppeling tussen andere registers te hebben. Daarom is het ECRIS opgericht. Door de koppeling met het systeem kunnen EU-landen makkelijker en sneller gegevens krijgen en geven.
Wanneer wordt strafrechtelijke informatie via het Europees Strafregister (ECRIS) uitgewisseld?
EU-landen zijn verplicht om een strafrechtelijke veroordeling op te nemen in hun nationale register. Daarna moet het ene land het andere EU-land informeren. Dit moeten EU-landen op basis van artikel 4 en 5 van het Kaderbesluit betreffende de organisatie en de inhoud van uitwisseling van gegevens uit het strafregister tussen de EU-landen.
Het gaat dan om een veroordeling van een strafbaar feit dat is gepleegd op het grondgebied van een andere EU-land. Denk bijvoorbeeld aan een Nederlander die drugs importeert vanuit Duitsland. Ook moeten EU-landen informeren over een strafbaar feit dat is gepleegd door iemand van een andere nationaliteit. Denk bijvoorbeeld aan een Duitser die in drugs handelt in Nederland. Daarnaast moeten EU-landen hun register up-to-date houden en andere EU-landen op de hoogte houden van wijzigingen. Denk aan veranderingen in het reclasseringsproces.
Ook moet het ten alle tijden gaan om mensen die nationaliteit hebben van een EU lidstaat. Wanneer het gaat om justitiële gegevens van een persoon met een andere nationaliteit, dan valt dit een verzoek daartoe niet onder ECRIS, maar slechts onder het bereik van het Europees Verdrag aangaande de wederzijdse rechtshulp in strafzaken (zie artikel Verder moet het telkens gaan om een veroordeling (zie artikel 7 lid 4 van het Kaderbesluit betreffende betreffende de organisatie en de inhoud van uitwisseling van gegevens uit het strafregister tussen de lidstaten).
Verder moet het telkens gaan om een veroordeling. In artikel 2 van het Kaderbesluit betreffende betreffende de organisatie en de inhoud van uitwisseling van gegevens uit het strafregister tussen de lidstaten staat:
Onder veroordeling wordt verstaan: iedere definitieve beslissing die door een strafgerecht jegens een natuurlijk persoon met betrekking tot een strafbaar feit wordt uitgesproken en die in de lidstaat van veroordeling in het strafregister wordt vermeld;
Verplichte uitwisseling
In sommige gevallen moet een lidstaat verplicht gegevens uitwisselen via ECRIS. Nederland heeft dit verder uitgewerkt in artikel 34 van het Besluit justitiële en strafvorderlijke gegevens. Hierin staat dat deze verplichting geldt wanneer een onderdaan van een andere lidstaat van de EU in Nederland definitief wordt veroordeeld. In zo’n geval moet Nederland de andere lidstaat inlichten via ECRIS. Het gaat hierbij dus om een veroordeling door een strafrechter die onherroepelijk (definitief) is. Maar ook een strafbeschikking telt mee. Immers: in artikel 10 lid 1 van de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens staat dat een strafbeschikking hetzelfde is als een strafrechtelijke veroordeling. Maar andere beslissingen, bijvoorbeeld een (voorwaardelijk) sepot of een transactie met het Openbaar Ministerie, vallen hier niet onder. Daarnaast wordt er een beperking gesteld voor overtredingen: indien daar slechts een geldboete voor wordt opgelegd, wordt de informatie niet uitgewisseld via ECRIS.
Uitwisseling op verzoek
Wanneer uitwisseling niet verplicht is, kan een andere lidstaat Nederland natuurlijk altijd verzoeken om bepaalde justitiële gegevens. Dit is verder uitgewerkt in artikel 35 van het Besluit justitiële en strafvorderlijke gegevens.
In zo’n geval mag Nederland zelf bepalen óf en welke gegevens men verstrekt. Dit zal afhangen van de reden die de andere lidstaat opgeeft. Men mag in deze gevallen overigens ook informatie over een sepot of een transactie geven.
Op deze regel geldt weer één uitzondering: wanneer het gaat om zedendelicten én de verzoekende lidstaat geeft aan dat men de gegevens nodig heeft in verband met het aannemen van personeel voor werk met kinderen. In zo’n geval mag Nederland niet weigeren om de gegevens te verstrekken. Dit staat in artikel 35 lid 2 Besluit justitiële en strafvorderlijke gegevens.
Voor uitwisseling van gegevens ten behoeve van een VOG kunt u meer lezen in dit artikel. Voor de exacte uitwerking van het kaderbesluit verwijs ik u naar staatsblad 2012, 130. Hierin wordt een uitgebreide toelichting gegeven.
Welke gegevens worden via het Europees Strafregister (ECRIS) uitgewisseld?
In artikel 11 van het Kaderbesluit betreffende de organisatie en de inhoud van uitwisseling van gegevens uit het strafregister tussen de lidstaten staan de uit te wisselen gegevens. Er is een onderscheid gemaakt tussen verschillende gegevens.
Verplicht te geven informatie:
- persoonsgegevens van de veroordeelde (naam, geboortedatum, woonplaats, etc.);
- aard veroordeling (datum veroordeling, door welke rechtbank, etc.);
- strafbare feit (omschrijving, wetsartikel, etc.); en
- soort veroordeling (geldboete, taakstraf, etc.).
Vrijwillig te geven informatie:
- namen ouders veroordeelde;
- referentienummer veroordeling;
- pleegplaats van het strafbare feit; en
- ontzegging van rechten (bijv. stemrecht).
Aanvullend te geven informatie:
- ID-nummer;
- vingerafdrukken; en
- bijnamen.
Daarnaast mag een autoriteit nog andere gegevens die op het strafblad staan geven. Denk bijvoorbeeld aan of het recidive is of dat het strafbare feit met anderen is gepleegd.
Hoelang mag een EU-land de verkregen gegevens bewaren?
In het Kaderbesluit tot oprichting van ECRIS staat dat het Kaderbesluit over de bescherming van persoonsgegevens die worden verwerkt in het kader van de politiële en justitiële samenwerking in strafzaken geldt. Normaal gebruikt men gegevens alleen voor een bepaald doel. Als Nederland informatie opvraagt voor een strafproces dan mogen ze alleen die informatie gebruiken voor het strafproces. Als het strafproces voorbij is, vernietigt of archiveert men de informatie.
In artikel 9 het hiervoor genoemde Kaderbesluit staat dat een EU-land een termijn kan geven voor het gebruik van de gegevens. Nederland zegt bijvoorbeeld tegen Duitsland: ‘Je mag de gegevens twee jaar gebruiken. Daarna moet je ze vernietigen’. Noemt een land geen termijn? Dan gelden de termijnen in de nationale wetten.
Hoe weet u of uw gegevens via het Europees Strafregister (ECRIS) zijn uitgewisseld?
In artikel 16 van het hiervoor genoemde Kadersbesluit staat de informatieplicht. U krijgt een bericht als een ander EU-land uw gegevens krijgt. Wel kan een ander EU-land vragen om u niet op de hoogte te stellen.
Daarnaast staat in artikel 17 van dat Kaderbesluit het recht van informatie. U mag vragen welke informatie is gegeven, aan wie en wanneer. U krijgt deze informatie niet altijd. Bijvoorbeeld als het gaat om een strafproces dat nog bezig is of om de nationale veiligheid te beschermen.
Kunt u bezwaar maken tegen een opname in het Europees Strafregister (ECRIS)?
In artikel 18 van het Kaderbesluit over de bescherming van persoonsgegevens die worden verwerkt in het kader van de politiële en justitiële samenwerking in strafzaken staat dat u kunt vragen om uw gegevens te corrigeren, wissen of af te schermen. Nederland bepaalt of zij dit verzoek met het andere EU-land regelt of dat u rechtsreeks een klacht kunt indienen. Als Nederland of het andere land uw verzoek weigert, kunt u een klacht indienen bij Justid of in beroep gaan bij de rechter.
Als uw gegevens ten onrechte zijn verwerkt hebt u recht op een schadevergoeding. Is er informatie onjuist verwerkt? Dan heeft u ook recht op een schadevergoeding van de ontvanger van de gegevens. Denk bijvoorbeeld aan Duitsland die onjuiste gegevens krijgt en deze dan onrechtmatig verwerkt. Duitsland betaalt u dan een schadevergoeding.
Vragen?
Is uw vraag door deze informatie niet beantwoord of wilt u advies in uw zaak? Neem dan contact op met ons kantoor voor een vrijblijvend gesprek.
Ook interessant:
Dit artikel werd bijgewerkt op 7 januari 2022