Gijzeling voor openstaande CJIB boete

De kantonrechter kan toestemming geven om u te gijzelen als u een boete van het CJIB niet betaalt. Wat is gijzeling? En hoe kunt u het voorkomen?

• Wat is gijzeling nou precies?
• Waar staan de regels?
• Wat zijn de regels?
• Mag de kantonrechter zomaar toestemming geven?
• Hoe voorkom ik gijzeling?
• Heb ik een advocaat nodig?

Wat is gijzeling nou precies?

Gijzeling is geen straf, maar een dwangmiddel. Het betekent dat u tijdelijk vast kunt worden gezet omdat u een boete niet hebt betaald. De bedoeling is om u alsnog te laten betalen. Gijzeling vervangt de boete niet. Het is dus niet zo dat u van de boete af bent zodra u weer uit de gevangenis bent.

Waar staan de regels?

In veruit de meeste gevallen zal het gaan om een verkeersboete op grond van de Wet Administratiefrechtelijke Handhaving Verkeersvoorschriften (de wet Mulder). De regels voor gijzeling staan in artikel 28 van die wet.

In andere gevallen gaat het om een strafbeschikking die niet is betaald. Daarvoor de regels in artikel 578b Wetboek van Strafvordering.

Wat zijn de regels?

Maximale duur

De Officier van Justitie mag aan de kantonrechter vragen om gijzeling toe te passen als het normale incassotraject niet tot betaling heeft geleid. Per strafbaar feit mag de kantonrechter toestemming geven om de betrokkene maximaal 1 week te gijzelen.

Als het gaat om een strafbeschikking mag er maximaal 1 dag worden opgelegd per iedere € 25,00 aan boete. Dus als het gaat om geldboete van € 100,00, mag iemand maximaal 4 dagen worden vastgezet.

Horen betrokkene

De kantonrechter beslist niet voordat de betrokkene is gehoord op de zitting. De betrokkene krijgt dus een brief met een uitnodiging voor de zitting. Op de zitting mag hij of zij vertellen waarom er nog niet betaald is. Als de betrokkene niet verschijnt op de zitting zal de kantonrechter toch een beslissing nemen. Dan geldt wel de voorwaarde dat de betrokkene op de juiste manier is opgeroepen voor de zitting.

Opheffing bij betaling

De gijzeling wordt opgeheven zodra de CJIB boete alsnog wordt betaald. Het gebeurt regelmatig dat familieleden de boete komen betalen op het politiebureau en dat de betrokkene dan direct wordt vrijgelaten.

Het is echter niet zo dat de boete ‘betaald’ is zodra de gijzeling is uitgezeten. De boete is dan nog steeds verschuldigd. Er kan zelfs meerdere keren gijzeling worden gevraagd voor dezelfde boete.

Mag de kantonrechter zomaar toestemming geven?

Nee. De bedoeling van de wetgever is om het een dwangmiddel te laten zijn en geen straf. Dat betekent dat het in feite niet is toegestaan om mensen te gijzelen die wel willen, maar niet kunnen betalen. Gijzeling is bedoeld voor mensen die wel kunnen, maar niet willen betalen.

In 2015 heeft de Nationale Ombudsman een kritisch rapport geschreven over de toepassing van gijzeling in Nederland. De conclusie was dat gijzeling te vaak werd toegepast in gevallen waarin dat eigenlijk helemaal niet mag. In 2017 heeft de Ombudsman opnieuw onderzoek gedaan. Toen bleek gelukkig dat steeds minder mensen ten onrechte werden gegijzeld.

De Officier van Justitie vraagt tegenwoordig aanzienlijk minder om mensen te gijzelen. Het CJIB doet nu beter onderzoek naar de financiële situatie van een betrokkene. Men trekt niet zo makkelijk meer de conclusie dat iemand niet wil betalen.

Hoe voorkom ik gijzeling?

Het klinkt misschien overbodig, maar de eerste manier om gijzeling te voorkomen is natuurlijk gewoon om de boete te betalen. Mocht u niet in één keer kunnen betalen, dan is het vaak mogelijk om met het CJIB een betalingsregeling te treffen.

Mocht het toch zover komen dat de Officier van Justitie een vordering tot gijzeling doet, dan is het verstandig om naar de zitting te komen. U kunt de kantonrechter dan uitleggen waarom u nog niet hebt betaald. Misschien kunt u iemand meenemen die namens u het woord kan doen en uw financiële situatie kan uitleggen. Wanneer blijkt dat u wel wilt, maar niet kunt betalen dan mag de kantonrechter het verzoek om gijzeling niet toewijzen.

Uit het onderzoek van de Ombudsman blijkt dat als mensen op de zitting verschijnen, het meestal goed afloopt. Vaak wijst de kantonrechter de vordering tot gijzeling slechts voorwaardelijk toe. U krijgt dan nog een jaar de tijd om alsnog te betalen.

Heb ik een advocaat nodig?

Het is vooral van belang om uit te leggen dat u niet kunt betalen. Daar hebt u niet per se een advocaat voor nodig. Als u niet goed uit uw woorden kunt komen, kan het verstandig zijn om bijvoorbeeld een vriend, een familielid, uw bewindvoerder of een maatschappelijk werker mee te nemen.

Misschien ook interessant:

Vervangende hechtenis of gijzeling bij schadevervoedingsmaatregel?

Een betalingsregeling treffen met het CJIB

Strafbeschikking

Dit artikel werd bijgewerkt op 8 oktober 2022