Bezwaar maken tegen een opname in het Register paspoortsignaleringen

In het Register paspoortsignaleringen (Rps) staat aan welke personen geen paspoort mag worden gegeven. Ook staat er welke paspoorten zijn vervallen. U kunt worden opgenomen, omdat u bijvoorbeeld wordt verdacht van paspoortfraude. Kunt u bezwaar maken tegen zo’n opname en zo ja, hoe doet u dat? Kunt u ooit nog wel een paspoort aanvragen en wat als u dringend moet reizen? Al deze vragen worden hier beantwoord.

• Waar staan de regels?
• Wat is het Register paspoortsignaleringen?
• Welke instanties kunnen om opname in het Register paspoortsignaleringen verzoeken?
• Wanneer wordt een opname in het Register paspoortsignaleringen goedgekeurd?
• Kan ik een paspoort aanvragen ondanks de opname in het Register paspoortsignaleringen?
• Hoelang blijft een opname in het Register paspoortsignaleringen staan?
• Kan ik bezwaar maken tegen een opname in het Register paspoortsignaleringen?
• Vragen?

Waar staan de regels?

De regels over het Register paspoortsignaleringen staan in de Paspoortwet en het Paspoortbesluit. Ook zijn er nog een aantal Paspoortuitvoeringsregelingen.

Wat is het Register paspoortsignaleringen?

Het Register paspoortsignaleringen is een verzameling van gegevens van bepaalde personen. Deze personen heten ‘gesignaleerde personen’. Een instantie kan een paspoort op basis van de opname in het register weigeren, intrekken of laten vervallen. In artikel artikel 4a van de Paspoortwet staat welke gegevens er in het register staan. Denk aan BSN, naam en geboortedatum. Ook staat er in wanneer en waarom een paspoort bijvoorbeeld is ingetrokken. Een identiteitskaart kan nooit vervallen worden verklaard of geweigerd. Iedereen is namelijk verplicht om zich te kunnen legitimeren. Dat staat in artikel 2 van de Wet op de identificatieplicht.

Het doel van het register is om alle instanties te informeren over gesignaleerde personen. Zo wordt misbruik van reisdocumenten door fraudeurs of terroristen voorkomen. De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) beheert het register. Dat staat in artikel 25 van de Paspoortwet. De RvIG stuurt overzichten uit het register naar instanties die reisdocumenten uitgeven zoals de gemeente. Ook geeft de RvIG elke dag veranderingen in het register door.

Welke instanties kunnen om opname in het Register paspoortsignaleringen verzoeken?

Instanties doen een verzoek om een persoon in het register op te nemen. In de artikel 18 t/m 25 van de Paspoortwet staan de instanties zoals:

• gemeenten;
• het Openbaar Ministerie;
• de rechter-commissaris (bij faillissement);
• ministers (van defensie, buitenlandse zaken et cetera);
• de Belastingdienst; of
• DUO.

Het hangt van de reden van de weigering of het vervallen van het paspoort af welke instantie een verzoek doet. U wordt alleen in het register opgenomen als daar een goede reden voor is. Deze redenen staan in de wet genoemd. De belastingdienst kan bijvoorbeeld vragen om uw gegevens op te nemen omdat u uw belastingaanslag(en) niet betaald hebt.

De minister van binnenlandse zaken zal het verzoek vervolgens beoordelen. Dit is slechts een marginale beoordeling. Er wordt slechts gekeken of het verzoek tot signalering niet evident onjuist is. De minister zal geen inhoudelijke beoordeling doen. Bijvoorbeeld: de minister zal niet gaan kijken of de niet betaalde belastingaanslag wel juist is. Dat is voorbehouden aan de belastingdienst.

Wanneer wordt een opname in het Register paspoortsignaleringen goedgekeurd?

U wordt niet zomaar in het Register paspoortsignaleringen opgenomen. Ook als u wel in het register bent opgenomen is dat niet gelijk een reden om een paspoort te weigeren. De bevoegde instantie moet een belangenafweging maken. Eerst wordt gekeken of de redenen voor de signalering er nog zijn. Het gaat vaak om vermoedens dat iemand zal vluchten om zijn plichten niet na te komen.

artikel	reden weigering of vervallen paspoort
18	een persoon naar het buitenland gaat, omdat hij vlucht voor een gevangenisstraf
19	als een persoon of (bestuurder van) een bedrijf failliet is verklaard
20	een persoon gaat naar het buitenland, omdat hij vlucht voor zijn dienstplicht
21	als in zeer bijzondere omstandigheden een verbod geldt om het land te verlaten (bv. oorlog) en men bang is dat deze persoon vlucht
22	een persoon betaalt belasting, premies of leningen niet terug en men is bang dat deze persoon vlucht
23	als een persoon in het buitenland handeling zal verrichtten die de staatsveiligheid schaadt
23a	een persoon gaat naar het buitenland, omdat hij vlucht voor een straf uit een ander buitenlands land
23b	als een persoon een verbod heeft om buiten het Schengengebied te reizen vanwege terrorisme
24	als een persoon in het buitenland misdrijven zal plegen of als men bang is dat deze persoon fraude pleegt met het reisdocument

Als de redenen voor het weigeren of laten vervallen van het paspoort er nog zijn, begint de overeenstemmingsprocedure. Wat dat betekent wordt hierna uitgelegd.

Kan ik een paspoort aanvragen ondanks de opname in het Register paspoortsignaleringen?

Kort gezegd: ja. U kunt altijd een aanvraag voor een (nieuw) paspoort doen. Omdat uw gegevens in het Register paspoortsignaleringen staan, zult u binnen 4 weken een brief krijgen waarin staat dat men voornemens is de aanvraag te weigeren. Voordat de weigering definitief is, krijgt u twee weken de tijd om de beslissing aan te houden voor acht weken. In deze acht weken kunt u met de verzoekende instantie contact opnemen. U kunt dan aangeven waarom een opname volgens u niet juist is. Dit heet de overeenstemmingsprocedure. Als u een belangrijke reden heeft om bijvoorbeeld te moeten reizen kan een paspoort toch worden afgegeven. Denk bijvoorbeeld als een familielid in het buitenland overlijdt. U moet dit wel kunnen bewijzen door bijvoorbeeld een overlijdensakte te overhandigen. Het paspoort kan dan worden afgegeven. Ook is het mogelijk dat u uw paspoort terugkrijgt met een beperking. U mag dan bijvoorbeeld alleen naar een bepaald land reizen.

Als er geen overeenstemming wordt bereikt met de verzoekende instantie kan dat twee gevolgen hebben. Uw aanvraag voor een paspoort wordt geweigerd of uw paspoort wordt vervallen verklaard. Als uw paspoort wordt ingehouden dan bent u verplicht het af te geven. Doet u dit niet dan pleegt u een strafbaar feit.

Overigens is de autoriteit bij wie u het paspoort aanvraagt (uw gemeente bijvoorbeeld) altijd verplicht om na te gaan of de redenen voor opname in het register nog bestaan. Dit is de zogenaamde vergewisplicht en is neergelegd in artikel 44 lid 2 van de Paspoortwet. Daarnaast moet de autoriteit kijken of u niet onevenredig zou worden benadeeld door de weigering (artikel 45 lid 2 Paspoortwet). De eisen daaraan zijn streng. Mocht hier aan voldaan worden, dan kan men toch een (tijdelijk) paspoort afgeven.

Daarnaast wordt de inhouding opgenomen in het Opsporingssysteem (OPS). Dit wordt gebruikt door de Koninklijke Marechaussee en de Politie. Zij kunnen bij een grenscontrole, bijvoorbeeld op Schiphol, zien of het document moet worden ingehouden.

Hoelang blijft een opname in het Register paspoortsignaleringen staan?

Na opname in het Register paspoortsignaleringen wordt telkens gecheckt of de reden voor opname nog aanwezig is. Dit gebeurt in principe elke twee jaar. U kunt tussentijds wel opnieuw een paspoort aanvragen of een verzoek doen voor verwijdering uit het register.

Kunnen buitenlandse autoriteiten in het Register paspoortsignaleringen kijken?

Het Register paspoortsignaleringen is alleen bedoeld voor Nederlandse instanties. Zij kunnen het raadplegen bij een aanvraag voor een nieuw paspoort. Wel kan een signalering leiden tot een opname in het OPS. De Koninklijke Marechaussee en Politie kunnen bij de paspoortcontrole uw paspoort inhouden. Buitenlandse douane kunnen niet in dit register kijken. Wel kan het zo zijn dat u bij een buitenlandse douanepost een paspoort afgeeft met scheuren en kreukels. De buitenlandse douane zou kunnen denken dat het paspoort is vervalst. Zij kunnen aan Nederlandse autoriteiten vragen of u door de Nederlandse Politie wordt gezocht. Afhankelijk van lokale wetgeving en afspraken met Nederland wordt het paspoort ingehouden en teruggestuurd.

Kan ik bezwaar maken tegen een opname in het Register paspoortsignaleringen?

Nee, de opname is geen besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Aan een opname zijn geen rechtsgevolgen gebonden. U kunt dus geen bezwaar of beroep instellen. Ook tegen een weigering tot verwijdering van opname is geen bezwaar of beroep mogelijk (ABRvS 30 maart 2011, ECLI:NL:RVS:2011:BP9593).

Wat kan ik wél doen tegen een opname in het Register paspoortsignaleringen?

Ten eerste kunt u de instantie die heeft verzocht om opname, verzoeken om bij de minister een verzoek te doen de opname te verwijderen. U kunt dan aangeven waarom de redenen voor opname volgens u niet meer bestaan.

Indien de instantie weigert, dan kunt u naar de civiele rechter stappen. U zult dan de instantie die de opname gedaan heeft, civielrechtelijk moeten dagvaarden. U kunt in deze procedure niet vragen om verwijdering van uw gegevens uit het Register paspoortsignaleringen. Immers: alleen de minister van binnenlandse zaken kan de gegevens verwijderen. Wel kunt u eisen dat de betreffende instantie een verzoek doet aan de minister om de gegevens te verwijderen omdat de gronden daarvoor niet langer bestaan.

Ten tweede kunt u gewoon een paspoort aanvragen. Deze aanvraag zal vermoedelijk worden geweigerd en tegen deze weigering kunt u vervolgens bezwaar maken. Verwacht hier echter niet teveel van. Immers: het gaat bij het bezwaarschrift uitsluitend om de weigering van het paspoort en niet om de rechtmatigheid van de signalering. Men hoeft slechts marginaal te toetsen of de redenen voor opname nog bestaan (vergewisplicht) en of u niet onevenredig wordt benadeeld.

Nogmaals de toetsing van de rechtmatigheid van de signalering zelf, is voorbehouden aan de civiele rechter.

Vragen?

Naar aanleiding van dit artikel werd mijn kantoor vrijwel dagelijks gebeld en gemaild door mensen wiens paspoort was opgenomen in het Register paspoortsignaleringen. Helaas kan ik niet zoveel doen, omdat mijn kantoor uitsluitend bestuursrechtelijk procedeert en niet civielrechtelijk. Aangezien de bestuursrechtelijke procedure neerkomt op een marginale toets, is het vaak lastig om iets aan de signalering te doen als daar begrijpelijke redenen voor zijn.

U wordt dan ook vriendelijk verzocht niet te mailen of te bellen met vragen over het Register Paspoortsignaleringen.

Ook interessant:

Het Europees Strafregister (ECRIS): wat moet u weten?

Opname in het Incidentenregister (IVR) en het Extern Verwijzingsregister (EVR) van een financiële instelling

Dit artikel werd bijgewerkt op 27 juli 2022