Iedereen kent wel de cover van Nirvana’s album Nevermind. Hierop staat een naakte baby die naar een dollarbiljet zwemt. Recentelijk heeft de inmiddels volwassen man de band aangeklaagd, omdat er sprake zou zijn van kinderporno. Hoe zit dat eigenlijk in Nederland? Wat is kinderporno, wanneer is daar sprake van en wanneer maakt u zich daar schuldig aan? U leest het in dit artikel.
- Waar staan de regels?
- Wat is kinderporno?
- Wat valt er onder kinderporno?
- Wanneer is er sprake van kinderporno?
- De strafbaarheid van kinderporno
- Vragen?
Waar staan de regels?
In artikel 240b van het Wetboek van Strafrecht wordt aangegeven welke handelingen omtrent kinderporno strafbaar zijn. Daarnaast is er een Aanwijzing kinderpornografie waarin beleid en regels van het Openbaar Ministerie staan om kinderporno aan te pakken.
Wat is kinderporno?
Kinderporno is elke afbeelding en video die seksuele handelingen van een minderjarigen bevat. De definitie van kinderporno staat in artikel 240b van het Wetboek van Strafrecht.
Lid 1 Een afbeelding – of een gegevensdrager, bevattende een afbeelding – van een seksuele gedraging, waarbij iemand die kennelijk de leeftijd van achttien jaar nog niet heeft bereikt, is betrokken of schijnbaar is betrokken, verspreidt, aanbiedt, openlijk tentoonstelt, vervaardigt, invoert, doorvoert, uitvoert, verwerft, in bezit heeft of zich door middel van een geautomatiseerd werk of met gebruikmaking van een communicatiedienst de toegang daartoe verschaft.
De kinderporno moet dus een afbeelding of gegevensdrager (zoals een telefoon of pc) zijn waarop een seksuele gedraging staat. Het moet ‘kennelijk’ om een minderjarige gaan die (schijnbaar) bij de seksuele gedraging is betrokken. Verschillende handelingen met kinderporno zijn strafbaar gesteld. Daarop wordt verder in dit artikel ingegaan.
Wat valt er onder kinderporno?
In artikel 240b van het Wetboek van Strafrecht wordt gesproken over een minderjarige die schijnbaar betrokken is bij een afbeelding met een seksuele gedraging. Met schijnbaar betrokken wordt virtueel beeldmateriaal bedoeld. Denk aan een gefotoshopte foto of video. Uit een arrest van de Hoge Raad blijkt dat het hierbij niet gaat om alle vormen van virtueel beeldmateriaal. Het gaat slechts om beeldmateriaal dat digitaal gemanipuleerd is om echt te lijken. Beeldmateriaal dat te onderscheiden is van niet-realistisch gemanipuleerde afbeeldingen is daarom niet strafbaar.
Wanneer is er sprake van kinderporno?
In de Aanwijzing kinderpornografie staat dat er geen sprake is van kinderpornografie als het gaat om een ‘normale foto’. Van een normale foto is sprake als de (geheel of gedeeltelijk) naakte minderjarige in een normale omgeving. Denk aan de gezinsomgeving waarbij bijvoorbeeld geboorte- of vakantiefoto’s passen. Ook moet de gedraging passen bij de leeftijd van de minderjarige. Denk aan het in ondergoed zwemmen. Het uitbeelden van seksuele handelingen is dat natuurlijk niet.
Seksuele gedraging
Om te spreken over kinderpornografie moet het allereerst gaat om een afbeelding waarop sprake is van een seksuele gedraging door een minderjarige. Van een seksuele gedraging is sprake als er een onnatuurlijke pose wordt aangenomen. Denk aan een seksuele handeling die wordt uitgebeeld. Ook kan het zijn dat er voorwerpen op de foto staan die de afbeelding een onnatuurlijk karakter geven. Denk aan seksspeeltjes.
Daarnaast valt iedere handeling die in het Wetboek van Strafrecht als zedendelict wordt aangemerkt onder een seksuele gedraging. Denk aan een kind dat zijn schaamstreek laat zien. Als er geen sprake is van een zedendelict kan er alsnog sprake zijn van een seksuele gedraging. Dat is zo als de afbeeldingen schadelijkheid is voor de minderjarige. Wanneer is dan sprake van schadelijkheid? Dat hangt af van het karakter en de context van de afbeelding.
Volgens een arrest van de Hoge Raad gaat het bij een afbeelding van een seksuele gedraging om een gedraging die door haar karakter strekt tot het opwekken van seksuele prikkeling. Ook afbeeldingen die geen expliciete seksuele gedraging vertonen kunnen een seksuele prikkeling opwekken. Dat kan door de manier waarop de afbeelding tot stand is gekomen. Het gaat hierbij om de context van de afbeelding. Denk aan het stiekem filmen van kinderen die halfnaakt in een zwembad spelen.
Tanner-criteria
Voordat er naar het karakter en de context van de foto wordt gekeken, moet de Politie bepalen of het om een minderjarige gaat. Hoe kan men aan een foto of video zien dat het om een kind gaat? Hiervoor gebruikt de Politie de zogenoemde ’tanner-criteria’. Deze criteria zijn ontleend aan de Tanner-stadia of wel de verschillende fases die bij een bepaalde leeftijd horen. Hierbij wordt gekeken naar de uiterlijke geslachtskenmerken Denk hierbij aan borstgrootte, geslachtsgrootte en ontwikkeling van schaamhaar. Dit zijn de primaire geslachtskenmerken. Ook zijn er secundaire geslachtskenmerken. Dit zijn baardgroei, okselhaar, heupbreedte, borstbeharing et cetera.
Aan de hand van deze kenmerken wordt beoordeeld in welk stadium een kind zich bevindt. De verschillende stadia staan hier afgebeeld. Als er een minderjarige op de foto staat, moet er nog steeds sprake zijn van kinderporno. Of dat zo is hangt af van het karakter en de context.
Karakter
Om te beoordelen of het karakter van de afbeelding van de minderjarige duidt op een seksuele gedraging kijkt men naar verschillende beoordelingscriteria. Dit zijn onder andere:
- seksuele gedraging;
- onnatuurlijke pose;
- seksueel getinte houding; en
- nadruk op geslachtsdelen.
Voorbeelden hiervan zijn:
- dragen van strakke of onthullende kleding;
- bepaalde lichaamsdelen zijn niet in beeld om de nadruk op geslachtsdelen te leggen;
- handen onder de kleding of zwoel kijken;
- een hand van een andere persoon is te zien; of
- de achtergrond is weggehaald.
Context
Om te beoordelen of de context van de afbeelding van een minderjarige duidt op een seksuele gedraging met onnatuurlijke factoren kijkt men naar andere beoordelingscriteria. Dit zijn onder andere:
- soort kleding;
- voorwerpen;
- omgeving; of
- de wijze van totstandkoming.
Voorbeelden hiervan zijn:
- lingerie, SM-kleding, kanten kleding;
- vibrators, dildo’s of handboeien;
- studio, bed of sauna;
- bijsnijden van foto’s, seksuele teksten toevoegen of stiekem filmen.
Als het karakter en de context kort gezegd pornografisch zijn, kan de afbeelding een seksuele prikkeling opwekken. Daardoor wordt de afbeelding ook als kinderporno aangemerkt, ondanks dat er geen sprake is van een seksuele handeling.
De strafbaarheid van kinderporno
Nu duidelijk is wat kinderporno is, is het de vraag wat daarmee strafbaar is. In artikel 240b van het Wetboek van Strafrecht staan verschillende strafbare handelingen.
- verspreiden;
- aanbieden;
- vervaardigen (maken);
- invoeren en doorvoeren;
- openlijke tentoonstellen;
- bezitten.
Kinderporno is strafbaar gesteld om verschillende redenen. Om kinderporno te maken, vindt er voorafgaand vaak seksueel misbruik plaats. Door het strafbaar stellen van het maken en verspreiden, wordt geprobeerd het seksueel misbruik te stoppen. Daarnaast voelt het voor slachtoffers als of zij voor een tweede keer slachtoffer worden. Eerst van seksueel misbruik en daarna van de kinderporno. Het is namelijk erg moeilijk om eenmaal geplaatste foto’s van het internet te verwijderen. Ook moet strafbaarstelling voorkomen dat kinderporno als ‘normaal’ wordt gezien.
Op de strafbare handelingen staat een maximale gevangenisstraf van vier jaar of een geldboete van de vijfde categorie (€ 87.000,-). Als iemand van deze handelingen zijn beroep of een gewoonte maakt staat daar een strafverzwaring op. Daarvoor is de maximale gevangenisstraf van 8 jaar of een geldboete van de vijfde categorie (€ 87.000,-).
In de praktijk vallen de straffen vaak lager uit, maar niettemin is een celstraf het uitgangspunt. Zeker wanneer er sprake is van het vervaardigen of het verspreiden van kinderpornografie. Het is daarom belangrijk om u vóór een verhoor bij de politie goed te laten adviseren door een ervaren strafrechtadvocaat.
Vragen?
Is uw vraag door deze informatie niet beantwoord of wilt u advies in uw zaak? Neem dan contact op met ons kantoor voor een vrijblijvend gesprek.